ماندگاری 50 ساله آلودگی ها بر بام بنایی جهانی در اصفهان
به گزارش تور و گردشگری، ناظر پروژه های مرمت آرایه های معماری اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان اظهار داشت: آلودگی هوای اصفهان 50 سال است که لطمه های جبران ناپذیری به کاشی های منحصر مسجد جامع عباسی وارد کرده است.
دریافت 35 MB
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- کورش دیباج: مسجد جامع عباسی اصفهان، یکی از آثار تاریخی اعجاب انگیز ایران و ثبت جهانی یونسکو، اینروزها درحال تجربه چالش هایی جدید بر اثر آلودگی هوای اصفهان است.
بهشاد حسینی، ناظر پروژه های مرمت آرایه های معماری اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان که مسئولیت پاک سازی جداره ای داخلی و خارجی این بنای عظیم تاریخی را بر عهده دارد، به خبرنگار مهر از اثرات مخرب آلودگی هوا بر کاشی های منحصر به فرد مسجد جامع عباسی گفت.
در این گفتگو، وی به جزییات عملیات مرمتی، مشکلات ناشی از آلودگی هوا و تأثیرات طولانی مدت این بحران محیطی بر کاشی ها و سایر اجزای این بنای تاریخی پرداخته است.
فاز پاک سازی جداره ای داخلی و خارجی مسجد جامع عباسی چه چالش هایی را برای شما به وجود آورد؟
ما در ابتدا با حجم بالای لطمه های ناشی از آلودگی هوا مواجه شدیم. این لطمه ها فقط به جدایش و شکستگی کاشی ها محدود نمی گردد. مهم ترین مشکل، تجمع آلاینده ها و غبار روی سطح کاشی ها بود که به قدری زیاد شده بود که ضروری بود برای جلوگیری از لطمه های بیشتر، این آلودگی ها پاک سازی شوند. اگر این آلودگی ها به درستی از سطح کاشی ها برداشته نمی شدند، احیانا موجب جذب رطوبت و تخریب کاشی ها می شدند.
چه مدت از پاک سازی اصولی کاشی های مسجد جامع عباسی می گذرد؟
بر اساس برآوردهایی که انجام دادیم، این کاشی ها حداقل ۴۵ تا ۵۰ سال است که پاک سازی اصولی از آلودگی های هوا دریافت نکرده اند. در طول این مدت تنها غبارزدایی های سطحی انجام شده و این سبب شده حجم بالای آلودگی روی کاشی ها تجمع یابد. این مسأله نه فقط به ساختار کاشی ها لطمه زده بلکه تأثیرات منفی بر زیبایی شناسی آنها، مانند تغییر رنگ و شفافیت نیز داشته است.
در مورد کاشی های مسجد جامع عباسی چه نوع آلودگی هایی مشاهده کردید و چطور بر آنها اثر گذاشته است؟
آلودگی هایی که بطور عمده روی کاشی ها قرار گرفته اند شامل آلاینده های صنعتی، دود ناشی از ترافیک و کارخانه ها و دیگر منابع آلوده کننده هوا هستند. این آلاینده ها می توانند موجب تغییر رنگ و مات شدن سطح کاشی ها شوند. متأسفانه وقتی این آلودگی ها به مدت طولانی بر سطح کاشی ها باقی بمانند، می توانند به لایه های زیرین کاشی لطمه بزنند و حتی سبب واکنش های شیمیایی با لعاب ها و مواد سازنده کاشی شوند.
آیا می توان اظهار داشت که آلودگی هوای اصفهان به کاشی های مسجد جامع عباسی لطمه جدی زده است؟
نمی توانیم بسادگی بگوییم که آلودگی هوای اصفهان چه میزان لطمه به کاشی ها وارد کرده است. برای این کار نیاز به بررسی های دقیق تر و استفاده از تکنولوژیهای جدید داریم. آلودگی ها نه فقط روی سطح کاشی ها تأثیر گذاشته اند بلکه به تدریج می توانند در عمق ساختار کاشی نفوذ کرده و آنها را گرفتار لطمه های جبران ناپذیری کنند.
چه تأثیراتی از آلودگی هوا بر کاشی های مسجد جامع عباسی مشاهده کرده اید؟
آلودگی هوا روی کاشی ها تأثیرات چندگانه ای داشته است. علاوه بر تغییر رنگ و شفافیت، آلودگی موجب جذب رطوبت به سطح کاشی ها می شود و این امر می تواند به تدریج سبب کاهش عمر کاشی ها و تخریب تدریجی آنها شود. در مواردی که آلودگی ها مدت زمان طولانی روی کاشی ها باقی بمانند، امکان ایجاد واکنش های شیمیایی و حتی خرابی های غیرقابل جبران وجود دارد.
در چه دوره هایی از تاریخ مسجد جامع عباسی لطمه پذیری بیشتری از آلودگی هوا مشاهده کردید؟
آسیب پذیری کاشی ها در دوره های مختلف متفاوت می باشد. کاشی های معرق که در گنبد و مناطق دیگر مسجد قرار دارند بیشتر تحت تأثیر عوامل جوی مانند بارندگی و بادهای محلی قرار می گیرند، اما کاشی های مربوط به دوره صفوی به سبب متریال خاصی که استفاده شده، لطمه پذیری بیشتری در مقابل آلاینده ها دارند.
آیا سوخت مازوت نیز بر روی کاشی های مسجد جامع عباسی تأثیر داشته است؟
بله، سوخت مازوت که در بعضی از پالایشگاه ها و صنایع اطراف اصفهان استفاده می شود، تأثیرات شیمیایی شدیدی بر روی بناهای تاریخی دارد. این سوخت حاوی ترکیباتی مانند نیتروژن و سولفور است که در هوا پخش می شوند. این ترکیبات می توانند سبب باران های اسیدی شوند و تأثیرات خورنده بر روی اجزای سنگی و کاشی های بناهای تاریخی داشته باشند. ما در پروژه مرمت، برای مقابله با این آلودگی ها از روش های خاصی استفاده می نماییم تا پایین ترین میزان لطمه به کاشی ها وارد شود.
چه اقداماتی برای مرمت و حفظ کاشی های مسجد جامع عباسی در دستور کار قرار دارد؟
ما هم اکنون درحال انجام فازهای مختلف پروژه پاک سازی هستیم. این اقدامات شامل استفاده از روش های علمی و تکنیکی برای حذف آلاینده ها از سطح کاشی ها و جلوگیری از لطمه های بیشتر است. روش هایی مانند استفاده از محلول های خنثی برای پاک سازی و همین طور انجام آزمایشات دقیق برای تشخیص نوع آلودگی و میزان تأثیر آن بر کاشی ها درنظر گرفته شده است.
آیا کاشی های مسجد جامع عباسی بعد از این پاک سازی ها نیاز به مرمت بیشتر دارند؟
به طور کلی، هر پروژه مرمتی نیاز به پایش و بررسی مداوم دارد. بعد از انجام پاک سازی ها، ما به دقت باید وضعیت کاشی ها را تحت نظارت قرار دهیم تا از بروز مشکلات جدید جلوگیری نماییم. در آینده نیز ممکنست نیاز به اقدامات مرمتی بیشتر و مداوم برای حفظ سلامت کاشی ها و دیگر اجزای مسجد جامع عباسی وجود داشته باشد.
برای بنای تاریخی همچون مسجد جامع عباسی، چه دوره های زمانی برای پاک سازی جداره ای داخلی و خارجی پیشنهاد می شود؟
این امر بستگی به شرایط محیطی و میزان آلودگی هوا در منطقه دارد. هرچه بنا در محیطی با آلودگی هوای بیشتر قرار گیرد، نیاز به دوره های کوتاه تری برای پاک سازی خواهد داشت. برای مسجد جامع عباسی، باتوجه به وضعیت فعلی و محیط اطراف آن، پیشنهاد می شود که پاک سازی جداره ای داخلی و خارجی این بنا بطور منظم هر ۱۵ سال یک دفعه صورت گیرد.
نکته پایانی؟
آلودگی هوا، خصوصاً از سوخت مازوت، تهدیدی جدی برای بناهای تاریخی همچون مسجد جامع عباسی است. در صورتیکه این آلودگی ها بموقع پاک سازی نشوند، ممکنست آثار جبران ناپذیری بر این کاشی های باارزش بگذارند. بنابراین، اقدامات مرمتی باید بطور مستمر و با دقت زیاد ادامه یابد تا این گنجینه تاریخی برای نسل های آینده حفظ شود.
منبع: تور و گردشگری
این پست تور و گردشگری را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان تور و گردشگری در مورد این مطلب